f.da,hka ysf¾ .sydu wUqjka
wkshï ìßhka lr.;a
Èuq;= i¾ fmd,sishg udÜgq jQ yeá
r;akmqr weô,smsáh mdÿlal m%foaYj, Èuq;= i¾ meje;ajQ áhqIka mx;s fnfyúka ckm%sh ù ;snqfKah' ta óg jir y;r mylg Wv§h' b;du ir, wdldrhg b.ekaùfï rgdjla wkq.ukh lsÍu ksid Èuq;= i¾f.a áhqIka mx;shg orejka je,fkdleã tkakg mqreÿj isáhy' Tyq ta ;rugu ckm%sh pß;hla njg m;aj isáfhah'
.Ks;h úIh flfrys Tyqg ;snqfKa Wmka ymkaluls' yxje,a, m%foaYfha ye§ jevqKq Tyq
wfmdi Wiia fm< olajd wOHdmkh ,enqfõh' tfy;a úYajúoHd, wOHdmkh ,eîug ;rï jdikdjla Tyqg Wreu ù ;snqfKa ke;'
jeäÿr wOHdmkh w;yer oeuQ Èuq;= áhqIka mx;s riaidjg w;.eiqfõ ta ;uka i;=j we;s Wmka ymka lïj,ska m%fhdack .ekSu i|ydh' flá ld,hlska flá ud¾.j,ska jeämqr uqo,a bmhSfï wdYdjla Tyq ;=< ;snqfKa l=vd l, isgh' ta i|yd Èuq;= ´kEu fohla lrk ;;a;ajhlg m;aj isáfhah'
mß.Kl ;dlaIKh o b;du fyd¢ka yodrd isá Èuq;= bka m%fhdack .ekSug ks;ru isysk ueõfõh' mß.Kl mßyrKh lsÍu muKla fkdj tajd wÆ;ajeähd lsÍug mjd Tyq ;=< iqúfYaIS yelshdjla ;snqfKah'
2008 j¾Ih jk úg Èuq;= fhdjqka úfha miq jQ 26 yeúßÈ ;reKhl= úh' mß.Kl ;dlaIKh Tiafia kj fidhd .ekSï lsÍug Tyq yeu úgu W;aidy lf
;uka ks¾udKh l< uqo,a fkdaÜgqj ;u ióm;u ñ;=rka lsysm fokl=gu fmkajQfõh'
fïl kï upx udru ks¾udKhla fldfydugj;a fydhkak nEfka fï fkdaÜgqj fydr tlla lsh,d'
Èuq;=f.a ñ;=rka Tyqg lSfõh' ñ;=rkaf.a j¾Kkdj,ska Tyq ;j ;j;a Èßu;a jqfKah'
wms fï fkdaÜgqjla fyñysg t
ñ;=rl=f.a b,a,Sug Èuq;= leue;a; m< lf
upx fïl ure ìiakia tlla lr .kak mq¿jka' WU i,a,s wÉpq .ymx wms tajd fyñysg udre lr,d fokakï'
Èuq;=f.a ñ;=rka Tyqg wÆ;a fhdackdjla f.k wdfõh' flá ud¾.j,ska uqo,a bmhSfï oeä wdYdjlska isá Èuq;= tlmhskau Bg leu;s jqfKah'
Èuq;= i¾ jHdc uqo,a fkdaÜgq uqo%Kh lsÍfï cdjdrug w; .ikafka t;eka isgh' remsh,a 500 iy 1000 jHdc fkdaÜgq uqo%Kh lr tajd ish ñ;=rkag ,nd ÿka Èuq;= fydr ryfiau kS;Hkql+, uqo,aj,g udre lr .;af;ah' udre lrk uqo,aj,ska fldgila ñ;=rkag ,ndÿka Tyq b;sß fldgi ;uka i;= lr .;af;ah'
jHdc uqo,a fkdaÜgq uqo%Kh lsÍu fnfyúka ckm%sh jkakg jQfõh' udihla ;siafia W.=r f,a ry jk;=re lE.iñka áhqIka ,nd § Wmhk uqo,a i;shlska follska fidhd .kakg Èuq;=g yels úh'
wfkl=;a ishÆ jev lghq;= mfilg oeuq Èuq;= Wfoa isg ? t
tfy;a jeä ojila fï jHdmdrh lrf.k heug Èuq;=g bv ,enqfKa ke;' jHdc uqo,a udre lsÍu i|yd fhdojd isá ish ióm;u ñ;=rka fofokd uyr.u§ fmd,sishg fldgqjkafkah' ta 2009 j¾Ifha fkdjeïn¾ udifha§h'
uyr.u fmd,sish w;awvx.=jg .;a Èuq;=f.a ñ;=rka fofokd wmrdO mÍlaIK fomd¾;fïka;=j Ndrhg m;ajkafka jeäÿr mÍlaIK lghq;= i|ydh' wmrdO mÍlaIK fomd¾;fïka;=fõ jHdc uqo,a fkdaÜgq jeg,Sfï tallh l< m%Yak lsÍï yuqfõ Èuq;= ms
i¾'''''''' Èuq;= lsh,d wfma hd¿fjla ;uhs i,a,s wÉpq .ykafka' thd yxje,a, me;af; tlaflfkla áhqIka udiag¾ flfkla'
Èuq;=f.a ñ;=rka fofokd ishÆ f;dr;=re fy
wmrdO mÍlaIK fomd¾;fïka;=fõ ks,OdÍka Èuq;= w;awvx.=jg .ekSfï fufyhqu l%shd;aul l
wêlrKhg bÈßm;a l< Èuq;= rlaIs; nkaOkd.dr.; flßKs' Tyqf.a ñ;=rkag isÿ jQfhao wdKavqfõ fndaäfï n;aj, ri ne,Sugh' udi .Kkla nkaOkd.dr.;j isá Èuq;= wem u; uqod yeÍfuka miq kej;;a yxje,af,a iqmqreÿ mÈxÑhg tkafkah' flá ud¾.j,ska blaukska uqo,a bmhSfï rih ;ju;a Tyqf.a isf;ka myj f.dia ;snqfKa ke;'
Tyq kej;;a iqmqreÿ cdjdrug w; .ikafkah' cdjdru i|yd ;j;a ñ;=rka lSm fofkla iïnkaO lr .kafka ,dNh jeälr .ekSu i|ydh'
rfÜ úúO m%foaYj,g f.dia b;du ryis.; wdldrhg jHdc uqo,a wÉpq .eiSfï ld¾h lsÍug Èuq;= j.n,d .;af;ah' Tyq tfia lf
fydaud.u" uykqjr" f;,afoKsh uyshx.Kh" ms
fldhs;rï jHdc fkdaÜgq uqo%Kh l
Èuq;= újdy jQfha óf.dv m%foaYfha ;reKshl iu.h' ta fma%u iïnkaO;djla u;h' Èuq;=g odj ÈhKshka fofofkls' kS;Hkql+, ìß|g wu;rj wkshï ìßkaoEjreka yh fofkla weiqre lsÍug ;rï Tyq i,a,d,hl= njg m;aj isáfhah'
ishÆ iqLúyrKhka ú¢ñka i,a,d, Ôú;hla .; l< Èuq;= kej;;a fmd,sia w;awvx.=jg m;ajkafkah' ta jHdc oyfia fkdaÜgq f;d.hla o iu.h' 2013 j¾Ih jkúg Èuq;= isjq j;djlau wmrdO mÍlaIK fomd¾;fïka;=j Ndrhg f.k ;sìKs'
ta iEu wjia:djl§u wem ,nd meñKs miq Èuq;= iqmqreÿ cdjdrug w;.eiqfõh'
tu cdjdrug iïnkaOù isáh§ w;awvx.=jg m;ajQjkaf.a mjq,aj, ÿl iem ne,Su Èuq;=f.a mqreoaola úh' ish f.da, nd,hkag Widú heug mjd uqo,a ,nd ÿkafka Tyqh'
fmd,sishg fldgqjk ;u ñ;=rkaf.a ìßkaoEjrekaf.a iqjÿla fidhd ne,Sug ieuúgu Tyq lghq;= lf
Tyq fndfyda úg wkshï ìßkaoEjreka f,i ;nd .;af;a ;u cdjdrug iïnkaOù nkaOkd.dr.;jQ ñ;=rkaf.a ìßkaoEjrekah' Èuq;= ;u kS;Hkql+, ìß|g wu;rj wkqrdOmqrfha wkshï ìß|la weiqre lf
2013 j¾¨Ih jk úg Èuq;= jHdc uqo,a fkdaÜgq uqo%Kfha m%Odk cdjdrïlrejka lsysm fokl=f.ka tll= njg m;aj isáfhah'
ta jkúg Tyq remsh,a fldaáhlg wdikak remsh,a 1000 iy 500 jHdc fkdaÜgq uqo%Khlr fnod yer ;snqfKah'
fudyq È.ska È.gu jHdc uqo,a fkdaÜgq uqo%Kh lr uqo,a ixirKhg fhoùu rfÜ wd¾:slhgo Nhdkl ;;a;ajhla f.k ÿkafkah'
Èuq;= jHdc fkdaÜgq uqo%Kfha m%Odkshl= njg ryia fmd,sish oek isáh;a Tyq w;awvx.=jg .ekSu f,fyis myiq lghq;a;la fkdùh' ta jk úg Tyq wêlrK 4 lau u. yßñka isáfhah' tla ia:dkhl fkdisg rfÜ úúO m%foaYj, ießirñka uqo,a wÉpq .eiSu ksid Èuq;= w;awvx.=jg .ekSu f,fyis myiq lghq;a;la ù ;snqfKa ke;'
wmrdO mÍlaIK fomd¾;fïka;=fõ ksfhdacH fmd,siam;s rù fikúr;ak" wOHlaI fcHIaG fmd,sia wêldß .dñKs u;=rg hk uy;ajrekaf.a Wmfoia u; iyldr fmd,sia wêldß mS' wïmdú, uy;df.a wëlaIKfhka Èuq;= w;awvx.=jg .ekSu i|yd mq¿,a úu¾Ykhla wdrïN flßK' oyfia mkaishfha fkdaÜgqj,g wu;rj Èuq;= remsh,a fooyfia jHdc fkdaÜgq uyd mßudKfhka uqo%Kh lrk nj f;dr;=re wïmdú, uy;d fj; ,eî ;sìKs' jHdc uqo,a jeg,Sfï tallfha ia:dkdêm;s k,ska m%sho¾Ykf.a fufyhùfuka Èuq;= w;awvx.=jg .ekSfï fufyhqu wdrïN jQfhah'
Èuq;= mßyrKh lrk cx.u ÿrl:khl wxlh fmd,sish fj; ,efnkafka Tyqf.au i.hl=f.a ud¾.fhkah' fï ÿrl:k wxlh Tiafia mÍlaIK l%shd;aul flßKs' tfy;a Èuq;= úúO m%foaYj, ießirñka ish cdjdru l%shd;aul lsÍu ksid Tyq w;awvx.=jg .ekSu f,yis myiq lghq;a;la jQfha ke;'
Èuq;=f.a cx.u ÿrl:kh l%shd;aul jk m%foaYh ksjerÈj y÷kd .;a wmrdO mÍlaIK fomd¾;fïka;=fõ ks,OdÍka Tlaf;dan¾ 27 jeksod oyj,a ish fufyhqu l%shd;aul lf
ud,fí fldudI,aj;a; m%foaYfha ksjil Èuq;= ie`.ù isák njg f;dr;=re wmrdO mÍlaIK fomd¾;fïka;=j fj; ,efnkafka Tyq mdúÉÑ lrk cx.u ÿrl:kh Tiafiah'
Wm fmd,sia mÍlaIl k,ska m%sho¾Yk we;=¿ ks,OdÍka msßi ud,fò fldudI,aj;a; m%foaYh mqrd we;s ksjdi mSrkakg jQy' mehlg wdikak ld,hla ;siafia l< mÍlaIdfjka miq Èuq;= isák ksji y÷kd .ekSug fmd,sia ks,OdÍka iu;a jQy'
th l=,S ksjils' we;=<; fkdfmfkk wdldrhg WiajQ ;dmamhlska jgù ;snQ ksjfia bÈßmi úYd, f.aÜgqjls'
fmd,sia ks,OdÍka ksji jglr bÈßmi f.aÜgqj újD; lf
ksjfia msgqmi wefklaisfhka msg;g wd Èuq;= tljru Wi ;dmamh fj; nv.Efõh' ú,s jefik fia ;=jd lE,a,la we| isá Èuq;= ksjfia ;dmamh u;g ke.S bka ìug mek m,d .sfhah' m,dhk Èuq;= w,a,d .ekSu i|yd ryia fmd,sisfha ks,OdÍka msßila Tyq Æyqn¢oa§ wfkla ks,OdÍka ksjfia wefklaishg we;=¿ jQy'
;uka ksjerÈu wjia:dfõ ksjerÈu ia:dkhg meñK isák nj ryia fmd,sia ks,OdÍkag jegysKs' mß.Kl hka;% m%skag¾ hka;% we;=¿ ;j;a WmlrK /ila wefklaisfha úh'
WKq WKqfõu uqo%Kh l< remsh,a fooyfia fkdaÜgq 3500 tys úh' uqo,a uqo%Kh i|yd fhdod.kakd lvodis 2400 ls' wvla uqo%Kh l< ;j;a fkdaÜgq úYd, m%udKhla úh' uqo%Kh l< iy wvla uqo%Kh l< uqo,a fkdaÜgqj, jákdlu remsh,a ,laI 70 la úh'
m,d.sh Èuq;= w;awvx.=jg .ekSfï fufyhqu i|yd fmd,sisfha iydho ,nd .ekSug wmrdO mÍlaIK fomd¾;fïka;=fõ ksOdÍka mshjr .;ay' Bg wu;rj m%foaYjdiSkaf.a iydh o Tjqkag ,eî ;sìKs'
iji 2'30 Èuq;=f.a ksji jeg¨ fmd,sish t;eka isg Tyq fidhd .u mSrkakg jQy' flfuka flfuka ? fnda jkakg jQfõh' tfy;a Èuq;= .ek lsisu fydavqjdjla ke;'
/lshd i|yd ksfjiaj,ska msgj .sh m%foaYjdiSka ;u ksfjiaj,g tñka isáhy' ryia fmd,sia ks,OdÍka m%foaYfha ishÆu mÈxÑlrejka oekqj;a lrñka lshd isáfha ;u ksfjia iy isú,ska mÍlaId lrk f,ihs'
fï w;r tla ksjil mÈxÑlrejl=f.ka fmd,sia ks,OdÍkag f;dr;=rla ,enqfKah'
ta wkqj fmd,sia ks,OdÍka ta ksji jg l
ksrej;skau Èuq;= w;awvx.=jg .;aa fmd,sia ks,OdÍka Tyq /f.k .sfha meh mylg wdikak ld,hla ;siafia l< fufyhqu wjika lrñkah'
Èuq;= ie`.ù isá ksji Tyq l=,shg f.k ;snqfKa óg i;s follg Wv§h' ta udihlg remsh,a mkaoyil l=,S moku u;h'
Èklg remsh,a fooyfia fkdaÜgq 20 la Tyq uqo%Kh lrk w;r ta yd iudk m%udKhla Tyqf.a ñ;=rka úiska uqo,a ixirKh i|yd fhdojhs'
jhia.; mqoa.,hka isák jHdmdßl ia:dk" u;ameka wf,úi,a' bkaOk msrjqïy,a jeks ia:dk jHdc uqo,a udre lsÍu i|yd Tjqka fhdod.ks;s'
ta wdldrhg §¾> ld,hla ;siafia rfÜ wd¾:slhg uyd úkdYhla l< jHdc uqo,a fkdaÜgq cdjdrfï uy fud
Èuq;= uqo%Kh lrkq ,enQ remsh,a oyfia" fooyfia jHdc uqo,a fkdaÜgq ,laI 60 lg jeä m%udKhla uqo,a ixirKhg tlalr we;s nj mÍlaIKj,ska wkdjrKh ù ;sfnhs' uqo,a mßyrKfha§ jvd;a ie,ls,su;a jk f,i wmrdO mÍlaIK fomd¾;fïka;=j uyck;djg wk;=re w`.jhs'
iellghq;= uqo,a fkdaÜgqjla ;uka ika;l jqfjd;a jydu th <`.u we;s fmd,sish fj; bÈßm;a lrk f,i ryia fmd,sish b,a,d isáhs' tfia fkdl
fyauka; rkaÿKq